The Manifesto of the Krushevo Republic – Крушевски манифест

Fellow countrymen and dear neighbours !We, your perennial neighbours, friends and acquaintances from beautiful Krushevo and its pretty villages, regardless of faith, nationality, sex or conviction, not being able to endure any more the tyranny of bloodthirsty murtats who hunger for human flesh, who would like to lead both you and us to slaughter, to reduce both you and us to poverty, and to turn our dear and wealthy land of Macedonia into a wasteland, we have today raised our heads and decided to defend ourselves with rifles in our hands from our and your enemies, and obtain freedom.

You know very well that we are not evil and you understand that it is trouble that made us risk our lives, so that we might begin living like human beings or die like heroes! And because since the times of our grandfathers and great-grandfathers we have lived together like brothers of this land, we consider you as our own, and would like it to remain the same forever. We have not raised our rifles against you – it would be shameful for us to do so; we have not raised against the peaceful diligent and honest Turkish people who, like ourselves, earn their living through sweat full of blood – they are our brothers with whom we have always lived and would like to live again; we have not risen to slaughter and plunder, to set fire and steal – we have had enough of countless derebeyis pillaging and plundering our poor and blood-stained Macedonia; we have not risen to convert to Christianity and disgrace your mothers and sisters, wives and daughters; you should know that your property, your lives, your faith and your honour are as dear to us as our own. Alas, we have taken up arms only to protect our property, our lives, our faith and our honour. We are not murtats of our own land that has given birth to us, we are not robbers and plunderers, but revolutionaries sworn to die for justice and freedom; we rebel against tyranny and against slavery; we are fighting and will fight against murtats, against robbers, against oppressors and plunderers, against besmirchers of our honour and our faith and against those who benefit from our sweat and exploit our labour. Do not be afraid of us and of our villages – we shall not harm anyone. Not only do we consider you as our brothers, but we also feel sorry for you as our brothers, since we understand that you are slaves like ourselves, slaves of the Sultan and of his beys, effendis and pashas, slaves of the rich and powerful, slaves of tyrants and oppressors, who have set fire to the empire from all four sides and have made us rise up for justice, for freedom and for human life. We invite you, too, to join us in our struggle for justice, freedom and human life! Come, Moslem brothers, let us together go against your and our enemies! Come under the banner of “Autonomous Macedonia”! Macedonia is the mother of us all and she calls on us for help. Let us break the chains of slavery, free ourselves from suffering and pain, and dry the rivers of blood and tears! Join us, brothers, let us fuse our souls and hearts and save ourselves, so that we and our children and our children’s children might live in peace, work calmly and make progress!…

Dear neighbours! We understand that you as Turks, Arnauts and Moslems might think that the empire is yours and that you are not slaves since there is no cross on the imperial flag but a star and a crescent. You will soon see and understand that this is not so and that you are wrong. Nevertheless, if you honour does not allow you to join us and declare yourselves against the Sultan’s tyranny, we, your brothers in suffering and of the same homeland, shall do you no harm and shall not hate you. We will fight alone both for you and us, and if necessary, we will fight to the last man under the banner for our and your freedom, for our and your justice. “Freedom or Death” is written on our foreheads and on our blood-stained banner. We have already raised that banner and there is no way back. If you consider us as your brothers, too, if you wish us well, if you intend to live with us again as you have lived up to now, and if you are faithful and worthy sons of our mother Macedonia, you could help us in one way at least – and it would be a great help indeed – do not make partners of the enemy, do not raise guns against us and do not oppress the Christian villages!

May God bless our holy struggle for justice and freedom!

Long live the fighters for freedom and all honest and good Macedonian sons!

Hurrah! For “Autonomous Macedonia!”

Браќа земљаци и мили комшии! Ние, вашите вечни комшии, пријатели и познајници от хубавото Крушево и неговите китни села, без разлика на вера, народност, пол и убежденија, не можејќи веќе да трпиме тиранијата на жедните за крф и гладните за чоечко месо муртати, шчо гледаат и нас и вас да дотерат до нош, и нас и вас да дотераат до питачки стап и нашата мила и богата земја Македонија да заприлегат на пуста пустиња, денеска дигнафне глава и решифне со пушка да се браниме от тие наши и ваши душмани и да добиеме слобода.

 

Вие мошне арно знајте оти ние не сне лоши и разбирате оти от мака си ја кладофне главата в торба, за да заживејме како браќа на оваја земја, ние ве имаме како сфои и сакаме до крај да останиме сфои. Ние не дигнафне пушка протиф вас – това би било страм за нас; ние не дигнафне пушка протиф мирнио, трудољубивио и чеснио турски нарот, шчо се прерануат, како нас со крваф пот – тој јет наш брат и со него сне живејале и пак сакаме да живејме; ние не излегофне да колиме и да грабиме, да палиме и да крадиме – доста ни сет зулумите на безбројните деребеи по нашата сирота и окрвавена Македонија; ние не излегофне да порисјанчуваме и да бесчестиме вашите мјаки и сестри, жени и ќерки; требит да знајте оти вашио имот, вашио живот, вашата вера и вашата чес ни сет толку скапи, колку шчо ни сет скапи нашите. Анџак, за да си завардиме имото, живото, верата и честа, ние сне зеле пушка. Ние не сне муртати на сфојата земја, шчо не родила, ние не сне арамии и јанкесеџии, а ревољуционери пот клетва да умриме за правото и за слободата; ние се бунтуваме протиф тиранијата и протиф ропството: ние се бориме и ќе се бориме протиф муртатите, протиф арамиите, протиф зулумќарите и јанкесеџите, протиф насилниците на нашата чес и на нашата вера и протиф тие шчо смучат нашата пот, и експлоатират нашио труд. От нас, и от нашите села да не се плашите – никому зијан не ќа сториме. Ние не само ве имаме како сфои браќа, туку и ве жаљаме како сфои браќа, бидејќи разбираме оти и вие сте робје како нас, робје на царо и на царските бегој, ефендии и паши, робје на богатите и на силните, робје на насилниците и на зулумќарите, шчо ја запалија царшчината од четирите страни и шчо не натераа нас да дигниме глава за право, за слобода и за чоечки живот. За право, за слобода и за чоечки живот ве каниме и вас да дојдите заедно да водиме борба! Елате, браќа мусљумани, при нас да тргниме протиф вашите и наши душмани! Елате под бајрако на “Афтономна Македонија”! Македонија јет заедничка наша мајка и викат за помош. Елате да скршиме синџирите на ропството, да се куртулиме от маки и страданија, и да пресушиме реките от крвој и солзи! Елате при нас, браќа да си слејме душите и срцата и да се спасиме, та ние и нашата чељат и пречељат да живејат мирно, да си работат спокојно и да напредуат!…

Мили наши комшии! Како Турци, Арнаути и мусљумани, разбираме, вие се си мислите, оти царстфото јет ваше и оти вие не сте робје, шчом на царскио бајрак немат крст, а имат ѕвезда и месечина. Оти не јет така и оти грешите, вие брго ќе се сетите и ќа го разберите. Ама ако ви јет намуз да дојдите при нас и да се објавите протиф царската тиранија, ние, вашите по таткојна и по страданија браќа, немат да се докачиме и не ќа ве мразиме. Ние сами ќа се бориме и за нас и за вас, ако јет потребно, до еден ќа умриме пот бајрако за нашата и ваша слобода и за нашето и ваше право. “Слобода или смрт” јет писано на нашите чела и на нашио крваф бајрак. Ние веќе го дигнафне тој бајрак и немат враќање. Ако и вие н# имате како ваши браќа и ни сакате доброто, ако есапите пак да живејте со нас, како шчо сте живејале до сега и ако сте верни и достојни синој на мајка Македонија, можите да ни поможите само со едно нешчо – а тоа јет голема помшт. да не се заортачите со душманите, да не дојдите со пушка протиф нас и да не прајте зулуми по рисјанските села!

Нека Господ Бог да благослојт светата борба за правото и слободата!

Нека сет живи борците за слободата и сите чесни и добри македонски синој!

Ура! За “Афтономна Македонија”!